Indien deze e-mail van De Dommel niet goed zichtbaar is, klik dan hier voor de online versie.
Voeg info@dommel.nl toe aan uw adresboek en mis nooit meer onze e-mailings.
Nieuwsbrief -  oktober 2016
Herinrichting Oude Strijper Aa

Deze nieuwsbrief houdt u op de hoogte van het project Strijper Aa, ten oosten van het Leenderbos (tussen de Riesten en de Gastelsche Heide). Het beekdal van de Oude Strijper Aa wordt heringericht. Dit van oorsprong moeras- en vennengebied is Europees erkend als natte natuurparel. De Oude Strijper Aa krijgt een natuurlijker karakter. Doel is de natuur in en rond het water te verbeteren. Ook willen we pieken in de waterafvoer en verdroging in het unieke natuurgebied tegengaan. Op dit moment zijn we bezig met vooronderzoek in het gebied. Hieronder leest u er meer over.

Het beekdal van de Oude Strijper Aa ter hoogte
van de stuw Heggerdijk (noordwaarts).


Naar een klimaatbestendiger watersysteem

Voorafgaand aan de relatief droge maanden juli en augustus, bracht juni ons extreme regenval. Sloten en beken traden buiten hun oevers en percelen kwamen onder water te staan. Ondanks alle maatregelen, is op veel plaatsen wateroverlast opgetreden en soms was de schade groot. Het waterschap zet nog steeds extra menskracht in voor de nazorg van de wateroverlast, de afhandeling van schadeclaims en de evaluatie. Op 30 maart 2017 moet een actieplan klaar zijn met maatregelen voor de korte en langere termijn. Doel is het watersysteem robuuster en klimaatbestendiger te maken.Dat kunnen we niet alleen. Voor de toekomst zijn slimme oplossingen nodig voor wateroverlast én watertekort én waterkwaliteit. Daarom vragen we (agrarische) ondernemers, inwoners, belangenpartijen en overheden mee te denken. Vanaf medio oktober organiseren we daarvoor Werkplaatsen, eerst online en later ook in het gebied. Goede ideeën en oplossingen uit de Werkplaatsen komen in het actieplan. Houd www.dommel.nl in de gaten voor achtergrondinformatie en nieuws.

Wat betekent dit voor het beekdal?
De regenval afgelopen juni was extreem. Het klimaat verandert razendsnel met meer uitersten: grotere temperatuurverschillen (en droogte) en meer extreme neerslag.Het beekdal van de Oude Strijper Aa is in de ruilverkaveling (vanaf 1973) ontworpen om het water zo snel mogelijk af te voeren. Het voordeel daarvan is dat er in normale omstandigheden niet zo snel wateroverlast optreedt. Het nadeel daarvan is dat zodra het droger wordt, het water uit het gebied is verdwenen. Er is dan te weinig water in de bodem beschikbaar voor de landbouwgewassen of andere vegetatie. Een ander nadeel is dat bij hevige regenval de grote hoeveelheid water direct via de sloten naar de beken stroomt. Dat kan weer als gevolg hebben dat verder stroomafwaarts te weinig capaciteit is voor deze waterhoos en in lager gelegen gebied de percelen onderlopen. 

In dit project willen we het water in de bovenloop van de Oude Strijper Aa langer vasthouden en meer ruimte geven. Dit is het traject ter hoogte van natuurgebied de Gastelsche Heide. Daarmee zal bij hevige regenval het water minder snel afstromen naar het landbouwgebied stroomafwaarts. Het traject vanaf Strijperheg tot aan fietspad de Riesten, krijgt een meer natuurlijk karakter. De beek zal daar minder diep worden, maar tegelijk meer ruimte krijgen om gecontroleerd buiten zijn zomerbed te kunnen treden. Ook wordt de beek door het nieuwe tracé een stuk langer. Daarmee blijft het water langer beschikbaar voor het gebied en zullen extreme afvoerpieken verminderen. Dit alles moet bijdragen aan een meer gedoseerde waterafvoer, minder wateroverlast en minder last van droogte.

Huidige situatie in beeld

Bij de voormalige
Prinsenweijer is het
vleesetende plantje kleine
zonnedauw talrijk aanwezig.
 
    


De afgelopen maanden zijn we bezig geweest met onderzoek in het gebied en het verzamelen van gegevens. Er is onderzoek naar de bodemopbouw, voedselrijkdom percelen (fosfaat), flora en fauna en archeologie uitgevoerd. Ook hebben we met direct betrokken grondeigenaren keukentafelgesprekken gevoerd. Dit heeft ons geholpen om het grondwatermodel te toetsen aan de praktijkervaringen in het veld. Na vergelijking van de gegevens uit de theorie (peilbuizen, modeldata en metingen) met de praktijkervaringen, hebben we het grondwatermodel bijgesteld en aangevuld. We kunnen nu nauwkeuriger voorspellen wat het effect is van mogelijke maatregelen. Dit alles helpt ons om een afgewogen en realistisch ontwerp te maken voor de gewenste situatie.
PAS/Natura2000 onderzoek
De natte natuurparel Oude Strijper Aa ligt deels in het Natura2000-gebied Groote Heide en Leenderbos. Voor de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) zijn landelijk maatregelen afgesproken om stikstofgevoelige natuur in Natura2000-gebieden beter te beschermen en ontwikkelen. In ruil hiervoor komt er meer ontwikkelruimte voor de landbouw en ander economische activiteiten.

Op dit moment werkt de provincie samen met het waterschap en andere partners aan onderzoek. Eerste stap is het in beeld brengen van bedreigde natuur en vervolgens wat er zou moeten gebeuren aan maatregelen. Daarna wordt gekeken of deze maatregelen effect hebben op particuliere of landbouwpercelen en hoe dat effect voorkomen kan worden. Als er extra maatregelen noodzakelijk zijn in ons projectgebied, dan nemen we vooraf contact op met de direct betrokken landeigenaren over mogelijke oplossingen. Zo kunnen we zorgvuldig afstemmen.

Planning project
De nazorg van de wateroverlast van afgelopen juni vraagt veel menskracht. Een goede afhandeling van individuele schadegevallen en korte termijn maatregelen hebben onze prioriteit. We verwachten dat het project Oude Strijper Aa daardoor een paar maanden zal vertragen. Dat houdt in dat het ontwerp projectplan voor de waterwet (met te nemen maatregelen) waarschijnlijk begin 2017 klaar zal zijn. Daarna zal het ter inzage worden gelegd. U heeft dan de mogelijkheid tot inspraak. De uitvoering van werkzaamheden in het beekdal van de Oude Strijper Aa zal op zijn vroegst in het najaar van 2017 starten.

Een stukje historie
Een gebied kan ons veel vertellen over zijn historie. Zo zie je in de Strijperheg hier en daar nog rechthoekige sporen van dammetjes net boven het water uitsteken: een overblijfsel van het turfsteken. In onze nieuwsbrief geven we u graag een inkijkje in de geschiedenis. Met veel dank aan Peter Kerkhofs voor zijn research en verhaal.

  De Strijperheg
Eén van de moerassige stukjes bos langs de Strijper Aa is de Strijperheg, meestal gewoon ‘de heg’ genoemd. Dit bos heeft veel turfkuilen en de oudere inwoners van het beekdal weten nog wel te vertellen dat er tot na tweede wereldoorlog ´geturfd´ werd. De Strijperheg is in 1927 in eigendom van gemeente Heeze-Leende gekomen, in ruil voor een klinkerweg van Leende naar Leenderstrijp.Vanaf 1927 kon ieder gezinshoofd zich bij de gemeente inschrijven op één turfkaveltje van 5 m2. In tegenstelling tot andere verkopingen door de gemeente, zoals graanvelden, gras en schaarhout, werd de prijs van een kaveltje turf constant gehouden op 2,50 gulden. De locatie van het kaveltje werd bij loting vastgesteld. De opbrengst kon variëren, doordat de veenlaag niet overal even dik was.

Handwerk
De eerste turfstekers hadden geluk: zij hoefde geen dammetjes te zetten om het moeraswater buiten de turfput te houden. De buren moesten dat wel, waardoor zij wat minder turf konden steken. Er werd zowel gestoken als gebaggerd, alles was 100% handwerk. Het steken gebeurde met een schop, waarbij de los gestoken turven netjes te drogen werden gelegd. Het baggeren gebeurde door het loswoelen van de turf in de onder water staande turfput. De modderachtige substantie werd  op een bed gestort en netjes verdeeld. Met een aangepunte stok werden strepen in de bagger getrokken. Bij het drogen scheurde het bed in mooie turven over de ingekraste strepen.

Schaarste in oorlog
Na 1940 werd het, door de schaarste aan steenkool, erg druk in de Heg. Er moest in twee perioden gestoken worden om iedereen van turf te kunnen voorzien. Normaal werd in de loop van juni gestart met steken. Nu startte men al half mei. Eind juni moest alle turf opgehaald zijn, zodat op 1 juli de tweede periode kon starten. Alles wat niet opgehaald was, verviel aan nieuwe stekers. Na de oorlog zakte de vraag naar turf snel in. In de loop van de jaren ´50 kwam er een eind aan het turfsteken.


Contact
Heeft u vragen? Of een idee of onderwerp dat u met ons wil bespreken? Neem dan gerust contact op, via e‑mail: ybekema@dommel.nl of telefoon: 06 2915 9063.
 
Met vriendelijke groet,
Waterschap De Dommel
 
Hans Koekkoek,
Projectleider


Natte natuurparel
Dit project is onderdeel van een groter plan om verdroging tegen te gaan van het natuurgebied Leenderbos en Groote Heide. Het beekdal met zijn moerassen en vennen wordt in Europa erkend als natte natuurparel. De Europese natuurdoelen die voor het gebied zijn vastgesteld, moeten vóór 2027 bereikt zijn.
 
Financiering
De herinrichting van de natte natuurparel Strijper Aa komt mede tot stand door financiële samenwerking met provincie Noord-Brabant en Groen Ontwikkelfonds Brabant.